Almenningur hefur síauknar áhyggjur af ofbeldi meðal barna og unglinga. Þetta flókna og erfiða vandamál er málefni sem foreldrar, kennarar og stjórnvöld þurfa að ígrunda vel og skilja.
Börn á leikskólaaldri geta sýnt ofbeldisfulla hegðun. Foreldrar og aðrir sem verða vitni að slíku verða oft áhyggjufullir en oftar en ekki vonast þeir til þess að barnið vaxi upp úr þessu. Ofbeldisfull hegðun hjá barni, á hvaða aldri sem er, verður alltaf að taka með fyllstu alvöru. Ekki má líta á hegðunina sem eitt þroskastig barnsins og þar með líta framhjá henni.
Ofbeldisfull hegðun
Ofbeldisfull hegðun getur birst á ýmsan hátt til dæmis í skapofsaköstum, árásargirni, slagsmálum, hótunum eða tilraunum til að meiða aðra, notkun á hvers konar vopnum, grimmd í garð dýra, íkveikjum og skemmdum á eignum.
Þættir sem auka líkur á ofbeldisfullri hegðun
Ýmsar rannsóknir hafa leitt í ljós að flókin samsetning og víxlverkan ýmissa þátta auka líkur á ofbeldishegðun barna og unglinga. Þar á meðal má telja:
· Fyrri árásargirni eða ofbeldisfull hegðun
· Að vera fórnarlamb líkamlegs og/eða kynferðislegs ofbeldis
· Áhrif af ofbeldi innan fjöskyldu eða samfélags
· Erfðafræðilegir þættir
· Áhrif ofbeldis í fjölmiðlum (sjónvarpi, kvikmyndum o.s.frv.)
· Samblanda af erfiðu fjölskyldulífi (fátækt, vanræksla, skilnaður, atvinnuleysi, skortur á stuðningi frá fjölskyldu)
· Ofneysla eiturlyfja og/eða áfengis
· Að sjá skotvopn inni á heimilinu
· Heilaskaði eftir höfuðáverka
Hvernig má greina viðvörunarmerki um ofbeldisfulla hegðun hjá barni?
Ef eitthvað af ofangreindu á við um barnið samfara því sem talið er upp hérna á eftir, væri líklegt að barnið beitti aðra ofbeldi:
· Ofboðsleg reiði
· Tíð skapofsaköst
· Mikil skapstyggð
· Mikil hvatvísi
· Mikil gremja
Hvað er hægt að gera ef barn sýnir ofbeldisfulla hegðun?
Ef foreldri eða aðrir fullorðnir verða vitni að ofbeldisfullri hegðun hjá barni ættu þeir að íhuga hvort ekki sé rétt að láta hæfan fagmann greina barnið. Ef meðferð er veitt eins fljótt og auðið er getur hún orðið afar hjálpleg. Meðferðin snýst um það að fá barnið til að læra að stjórna reiði sinni, sýna reiði og gremju á viðeigandi hátt, taka ábyrgð á gjörðum sínum og afleiðingum gjörða sinna. Að auki gæti þurft að taka á vandamálinu með fjölskyldu og skóla.
Hvað getur komið í veg fyrir ofbeldisfulla hegðun barna?
Rannsóknir hafa sýnt að draga má verulega úr ofbeldi ef áhættþættirnir sem taldir voru upp hér að ofan er fækkað eða fjarlægðir alveg. Þá er mikilvægt að koma í veg fyrir að börn komist í tæri við ofbeldi á heimili, innan samfélagsins eða í gegnum fjölmiðla. Ofbeldi leiðir augljóslega til ofbeldis.
